Od niedzieli 1 stycznia 2023 r., nowe przepisy w Polsce wzmacniają ochronę konsumentów, zmieniając zasady sprzedaży towarów oraz treści cyfrowych, takich jak gry, oprogramowanie i zdjęcia.
Jednym z ważniejszych zmian jest wymóg informowania przez sprzedawców o tym, jak weryfikują autentyczność opinii klientów publikowanych w internecie. Prawnicy twierdzą, że przepisy te nie nakładają takiego obowiązku. Inne istotne zmiany dotyczą sprzedaży na odległość oraz podczas pokazów, dając konsumentom łatwiejszy dostęp do informacji, takich jak obniżki cen i indywidualne dostosowanie cen, oraz ułatwiając odstąpienie od umów, takich jak te dotyczące montażu fotowoltaiki lub pakietów zdrowotnych. Prawnicy szczegółowo opisują obowiązki sprzedawców i prawa konsumentów w związku z tymi zmianami oraz jak one będą działać w praktyce. Zmiany te stanowią wyzwanie dla przedsiębiorców, którzy muszą zweryfikować swoje dotychczasowe regulaminy sklepów internetowych i dostosować je do nowych przepisów, a także wprowadzić zmiany na swoich stronach internetowych. Sprzedawcy, którzy nie stosują się do nowych przepisów, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Weryfikacja prawdziwości opinii o produktach przez sprzedawców w zgodzie z nowymi przepisami unijnymi
Wpływ opinii konsumentów na sprzedaż jest istotny, dlatego ważne jest, by były one prawdziwe, co ma zapewnić nowa unijna dyrektywa zabraniająca zamieszczania fałszywych opinii i płacenia za nie oraz wprowadzania w błąd co do mechanizmów weryfikowania prawdziwości opinii. Przedsiębiorcy, którzy udostępniają opinie konsumentów o produktach, są zobowiązani poinformować o tym, czy i jak zapewniają, że publikowane opinie pochodzą od osób, które rzeczywiście zakupiły lub używały danego produktu. Nie oznacza to jednak, że muszą weryfikować prawdziwość opinii lub oceny w niej zawartej, lecz jedynie to, czy opinia została dodana przez osobę, która rzeczywiście zakupiła lub używała produktu. To oznacza brak pewności co do prawdziwości opinii, co potwierdza radca prawny, który stwierdza, że przepisy te nie obligują sprzedawców do weryfikacji prawdziwości opinii, ale jedynie do poinformowania o tym, czy i jak je weryfikują.
Przedsiębiorcy zobowiązani do informowania o najniższej cenie produktu lub usługi w ciągu ostatnich 30 dni
Zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorcy są zobowiązani do informowania klientów o najniższej cenie produktu lub usługi w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Klienci otrzymają jednoznaczną informację o wysokości rzeczywistej obniżki ceny. Przedsiębiorcy będą musieli podawać aktualną cenę produktu oraz najniższą cenę, jaka obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni. Dotyczy to zarówno sprzedaży dla konsumentów, jak i detalicznej sprzedaży dla firm. Obowiązek informowania o obniżkach dotyczy zarówno sklepów stacjonarnych, jak i internetowych. W przypadku sklepów stacjonarnych, produkty, których cena uległa obniżce, będą musiały być oznaczone specjalnymi naklejkami lub metkami z wskazaniem najniższej ceny z ostatnich 30 dni. Ponadto, obowiązek informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni będzie obowiązywać również w przypadku usług, chociaż dyrektywa Omnibus nie przewiduje takiego obowiązku. To może stwarzać pewne trudności dla przedsiębiorców oferujących mocno konfigurowalne usługi. Jednakże, przedsiębiorcy nie będą musieli przekazywać informacji o najniższej cenie, jeśli obniżka ceny zostanie wprowadzona bez informowania o tym fakcie, czyli bez ogłaszania promocji. Obowiązek ten ma zapewnić klientom więcej informacji i umożliwić im lepsze porównywanie cen oferowanych produktów i usług.
Informacja o indywidualnym dostosowaniu ceny według ustawy
Zgodnie z ustawą, jeśli przedsiębiorstwo używa automatycznych systemów do dostosowywania cen dla poszczególnych klientów, musi poinformować o tym swoich klientów. Oznacza to, że jeśli np. sklep internetowy obniża lub podwyższa ceny dla poszczególnych klientów na podstawie ich poprzednich zachowań lub miejsca zamieszkania, musi powiadomić o tym swoich klientów. Wprowadzenie tego obowiązku ma na celu umożliwienie klientom świadomego podjęcia decyzji o zakupie i zapobiegnięcie sytuacjom, w których cena jest ukrywana lub niejasna. Prawnicy zastanawiają się, jak to rozwiązanie będzie funkcjonować w praktyce i czy przedsiębiorcy będą skłonni korzystać z dostosowywania cen, jeśli będą zobowiązani do informowania o tym swoich klientów. W rzeczywistości, niektórzy przedsiębiorcy mogą nie informować o dostosowywaniu cen, co może prowadzić do sytuacji, w których klienci nie są świadomi, że ich cena jest indywidualnie dostosowywana.
Obowiązki internetowych platform handlowych wobec konsumentów
Internetowe platformy handlowe, takie jak Allegro czy OLX, będą musiały informować konsumentów o głównych parametrach, które decydują o plasowaniu ofert w wynikach wyszukiwania. Będą też musiały wyraźnie ujawniać, czy dana oferta jest płatną reklamą lub czy sprzedawca zapłacił za wyższe jej plasowanie. Mecenas Marcin Kotowski zaznacza, że nie należy oczekiwać, że platformy ujawnią wszystkie szczegóły i algorytmy, których używają do plasowania ofert. Dodaje, że platformy muszą też informować, kiedy sprzedawca nie jest przedsiębiorcą, tak aby konsumenci wiedzieli, że nie są chronieni przepisami ochrony konsumentów.
Przedsiębiorcy zobowiązani do podawania kontaktowego numeru telefonu
Przedsiębiorcy będą musieli podawać swój kontaktowy numer telefonu, aby umożliwić klientom szybszy i łatwiejszy kontakt. Wcześniej nie było takiego obowiązku i wiele sklepów podawało jedynie kontakt mailowy. Zgodnie z ustawą, kontakt przez podany numer telefonu ma być szybki i skuteczny, co może oznaczać, że sklepy będą musiały utworzyć call center.
Nowe regulacje dotyczące umów o treści cyfrowej i usługi cyfrowej
Ustawa wprowadza pojęcie usługi cyfrowej, która jest rozróżniana od treści cyfrowej. Usługi cyfrowe to m.in. usługi udostępniania treści wideo i audio oraz inne usługi przechowywania plików online, usługi przechowywania danych w chmurze, poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i aplikacji opartych o chmurę. Natomiast treści cyfrowe to dane dostarczane w formie cyfrowej, takie jak e-booki, pliki muzyczne, pliki wideo. W zależności od tego, czy mamy do czynienia z treścią cyfrową, czy usługą cyfrową, różnią się zasady dotyczące prawa do odstąpienia od umowy. W przypadku umów o dostarczanie usług cyfrowych konsumenci mają 14 dni na odstąpienie. Natomiast w przypadku treści cyfrowych niedostarczanych na nośniku materialnym, konsumenci nie mają prawa do odstąpienia, jeśli spełnione są określone warunki, takie jak rozpoczęcie świadczenia za zgodą konsumenta, który został poinformowany, że utraci możliwość odstąpienia od umowy i zaakceptował to. Nowe przepisy wymagają też od przedsiębiorców przekazywania potwierdzenia otrzymania od konsumenta zgody na dostarczenie treści cyfrowych w warunkach uniemożliwiających odstąpienie od umowy. To będzie wymagać od przedsiębiorców automatyzacji procesów i np. przygotowania systemu wysyłającego takie potwierdzenia na trwałym nośniku.
Zmiany dotyczące umów na odległość
Nowa ustawa wprowadza zmiany dotyczące umów na odległość, które są szczególnie istotne dla konsumentów, w szczególności dla starszych osób. Jeśli konsument zawarł umowę podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w jego miejscu zamieszkania albo podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, to ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 30 dni, podczas gdy dotychczas ten termin wynosił 14 dni. Ponadto, przedsiębiorca nie może przyjąć płatności od konsumenta przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Nowe przepisy dotyczą także umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość, takich jak abonamenty medyczne. Zabrania się również świadczenia usług finansowych i zawierania takich umów podczas wyjazdów zorganizowanych przez przedsiębiorcę, takich jak pielgrzymki czy wycieczki.