- Naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie prowadzą badania nad rozrodem okoni.
- Skupiają się na zrozumieniu wpływu czynników rodzicielskich na jakość potomstwa ryb.
- Projekt badawczy obejmuje analizę transkryptomiczną i zootechniczną.
- Badania mogą przyczynić się do rozwoju akwakultury i standardów hodowlanych.
W olsztyńskim Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN trwają zaawansowane badania nad procesami rozrodczymi okoni, jednych z największych komórek płciowych w królestwie kręgowców. Dr hab. Daniel Żarski, prowadzący badania, podkreśla, że dotychczasowe wiedza na temat wpływu czynników rodzicielskich na jakość potomstwa w przypadku okoni jest ograniczona.
Badacze koncentrują się na analizie mRNA w ikrze okoni, które zawiera informacje genetyczne przekazywane przez matkę. Te informacje, określane jako niegenetyczne dziedziczenie, mogą zawierać dane dotyczące stresu, jakiego doświadczyła ryba, interakcji z innymi rybami, czy drapieżnikami. Te przekazywane informacje są kluczowe dla rozwoju i adaptacji larw po wykluciu.
Projekt badawczy, finansowany przez Narodowe Centrum Nauki, w połowie swojej realizacji przyniósł już cenne wyniki. W ramach projektu wykonano cztery z sześciu planowanych eksperymentów, w tym jeden dodatkowy. Badania te skupiają się na porównywaniu różnych fenotypów larw – pochodzących od dzikich okoni, udomowionych i ich krzyżówek.
Jednym z celów projektu jest ustalenie, jakie czynniki warunkują różne jakości potomstwa. Zespół bada, jak różne warunki życia i czynniki środowiskowe wpływają na jakość i zdolność adaptacyjną larw okoni. Następny eksperyment będzie miał na celu zrozumienie różnic w potencjale wzrostowym potomstwa bliźniaczego.
Zdobyta wiedza nie tylko poszerza horyzonty naukowe w dziedzinie rozrodu ryb okoniowatych, ale również może mieć praktyczne zastosowanie w przyszłości, szczególnie w akwakulturze. Okoń, jako gatunek, posiada wiele cech, które czynią go atrakcyjnym obiektem badań – duża płodność, młody wiek filogenetyczny i rosnący potencjał hodowlany.
Projekt rozpoczął się w 2021 roku i potrwa do 2026 roku, z budżetem ponad 2,8 mln zł. Współpracuje z Instytutem Rybactwa Śródlądowego im. S. Sakowicza – Państwowym Instytutem Badawczym.