Od dziś urzędy rozpoczęły przyjmowanie wniosków o nadanie numeru PESEL obywatelom z Ukrainy. Dzięki temu osoby, które opuściły ten kraj w związku z rosyjską agresją, będą mogły w Polsce skorzystać między innymi z pomocy medycznej, socjalnej, a także z systemu edukacji.
Na mocy specustawy osoby, które uciekły z Ukrainy mogą otrzymać numer PESEL oraz założyć Profil Zaufany. O nadanie numeru PESEL mogą się takie osoby ubiegać w dowolnym organie wykonawczym gminy. Uchodźcy z Ukrainy mogą również podjąć legalną pracę w Polsce oraz uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej. Młodzież oraz studenci z kolei mogą kontynuować naukę w szkołach i na uczelniach. Osobom z Ukrainy będzie przysługiwać również pomoc finansowa. Otrzymają oni jednorazowo kwotę w wysokości 300 złotych na osobę.
Dla kogo PESEL
W ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy zapisano, że numer PESEL będzie nadawany obywatelom Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski uznano za legalny. Odbywa się to za pomocą wniosku złożonego w dowolnym organie wykonawczym w Polsce. Wniosek należy złożyć osobiście w siedzibie organu gminy. W przypadku składania go w imieniu osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych ubiegających się o nadanie PESEL, wniosek taki może złożyć jeden z rodziców bądź opiekun, kurator albo opiekun tymczasowy.
Po przyjściu do urzędu należy wypełnić formularz, w którym trzeba będzie podać odpowiednie dane. Wniosek powinien zawierać imię i nazwisko, unikalny numer ewidencyjny nadany przez ukraiński organ, obywatelstwo. Ponadto datę wjazdu na terytorium Polski, a także adnotację o pobraniu odcisków palców. Powinno znajdować się również oświadczenie o przybyciu na terytorium Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa albo oświadczenie mówiące o tym, iż jest się małżonkiem osoby, która przybyła na terytorium Polski bezpośrednio z Ukrainy.
W trakcie składania wniosku, od osoby, której dotyczy wniosek będą pobierane odciski palców, z wyjątkiem osób, które nie ukończyły 12 roku życia, lub od której chwilowo nie można pobrać odcisków z któregokolwiek z palców.
Numer PESEL będzie nadawany ze statusem „UKR” i będzie dotyczyć osób, które przekroczyły granicę po 24 lutego bieżącego roku bezpośrednio z Ukrainy. Będzie to uprawniać do ubiegania się o świadczenia, które są zaplanowane dla osób uciekających z tego kraju.
Numer PESEL będzie nadawany od razu, a jeśli zainteresowana osoba poda w urzędzie swój numer telefonu lub adres e-mail, to zostanie jej założony profil zaufany. Jest to o tyle ważne, iż w przypadku ubiegania się o świadczenia, będzie można to zrobić jedynie drogą elektroniczną.
Specustawa
Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa została uchwalona 9 marca przez Sejm. W nocy z piątku na sobotę Senat przyjął kilkanaście poprawek, a następnie w sobotę rano kilkanaście z nich przyjął Sejm. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę w sobotę wieczorem. Przepisy weszły w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw i obowiązują z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 roku.
Ustawa gwarantuje legalność pobytu osób uciekających z Ukrainy przez 18 miesięcy. Legalny będzie też pobyt osób, które urodziły się już na terytorium Polski. Zgodnie z ustawą po upływie 9 miesięcy uchodźcy, których pobyt został uznany za legalny, będą mogli ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy wynoszący 3 lata.
Dodatkowo nowe przepisy umożliwiają wypłatę świadczeń tym, którzy zapewniają wyżywienie oraz zakwaterowanie osobom z Ukrainy. Środki będą wypłacane na okres maksymalnie wynoszący 60 dni. W uzasadnionych przypadkach może on zostać przedłużony. Świadczenia te będą wypłacane na postawie wniosków.
Jeśli chodzi o osoby, które przybyły na terytorium Polski przed wybuchem wojny i legalnie tu przebywały, nie zostaną one objęte tymi przepisami. Ustawa przewiduje jednak, że terminy ważności ich wiz czy zezwoleń na pobyt, których ważność upłynęłaby w czasie trwania wojny, zostaną wydłużone.
Wiceminister MSWiA i Ambasador Ukrainy apelują
Wiceminister MSWiA Paweł Szefernaker zwrócił się do obywateli Ukrainy: “Apelujemy, aby obywatele Ukrainy gremialnie nie ruszyli pierwszego dnia do urzędów.”
I dodał: “Bez względu na to, kiedy obywatele Ukrainy udadzą się do urzędu mają zagwarantowaną ochronę prawną od dnia przybycia do Polski.”
Taki sam apel wystosował również Ambasador Ukrainy w Polsce, Andrij Deszczycia.
Osoby z Ukrainy docierają na Warmię i Mazury
Obecnie w Olsztynie przebywa około 250 osób. Przebywają oni w hostelach oraz schroniskach. Nieznana jest liczba osób, które znajdują się w prywatnych kwaterach. W celu ułatwienia osobom z Ukrainy nadawania numerów PESEL, pracownicy Wydziału Spraw Obywatelskich z Ratusza będą starali się dotrzeć z pomocą do tych osób.
Ja mówi Beata Albert-Zalewska, dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta Olsztyna w rozmowie w Gazecie Olsztyńskiej: “W sali obsługi klienta na rogu ratusza będzie specjalne stanowisko przeznaczone tylko obsłudze tych interesantów. Dodaje także, że Nie mam wątpliwości, że zainteresowanie będzie bardzo duże. Dlatego wszyscy musimy uzbroić się w cierpliwość.” Ponadto w tej samej rozmowie podkreśla, że Przy składaniu wniosku o PESEL przydatny będzie paszport, ukraiński dowód osobisty, prawo jazdy lub akt urodzenia. Dodaje także: “w przypadku braku dokumentu, składający oświadcza, że dane są zgodne ze stanem faktycznym.”