Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz zapowiedział, że miasto nie usunie kontrowersyjnego pomnika Xawerego Dunikowskiego. Względna większość ankietowanych opowiedziała się za tą opcją.
Miasto podsumowało wyniki badań przeprowadzonych przez IBRIS na grupie 1000 osób i opublikowało wyniki. Względna większość ankietowanych (46 proc.) chce pozostawienia pomnika na obecnym miejscu. 24 proc. z nich chce, aby umieścić szczegółowe informacje o zbrodniach Armii Czerwonej na terenie Prus Wschodnich. 16 proc. ankietowanych z tej grupy chciałaby zmienić nazwę oraz przekaz ideowy monumentu, aby upamiętnić ofiary totalitaryzmów – nazizmu i komunizmu. 6 proc. nie chce zmian.
Przenieść pomnik chciałoby 43 proc. badanych. Największa grupa, 30 proc. opowiedziała się za tym, aby monument zniknął z Olsztyna, natomiast 13 proc. wskazało na relokację na cmentarz wojenny przy ul. Szarych Szeregów.
11 proc. ankietowanych nie ma zdania nt. pomnika Dunikowskiego.
Przypomnijmy, że badanie zostało przeprowadzone w formie telefonicznej między 19 a 28 kwietnia.
– Wyniki wskazują, że mieszkańcy są bardzo podzieleni w sprawie przyszłości tego pomnika – mówi prezydent Olsztyna, Piotr Grzymowicz. – To dla mnie niełatwa decyzja, szczególnie w sytuacji, w jakiej znaleźliśmy się w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę.
Wcześniej władze miasta spotkały się z różnymi środowiskami, m.in. architektami, historykami czy kombatantami, aby omówić dalsze losy „szubienic”.
– Nie jestem zwolennikiem burzenia historii, choć oczywiście pomnik budzi ogromne emocje – powiedział prof. Andrzej Szmyt z Wydziału Humanistycznego UWM. – Obudowanie go nowym kontekstem byłoby rozsądne. Taka obudowa edukacyjna to bardzo dobra koncepcja, trzeba odpowiedniej oprawy tego pomnika, żeby wykorzystywać go jako świadka historii.
Po spotkaniach i przeprowadzonej ankiecie prezydent Piotr Grzymowicz podjął decyzję. Postanowił, że pomnik zostanie w dotychczasowym miejscu.
– Zostanie jednak opatrzony specjalną, informacyjną tablicą, której treść w minionych latach została wydyskutowana z różnymi środowiskami oraz zaakceptowana przez Instytut Pamięci Narodowej. To działanie “na dziś”. Niezależnie od tego, zgodnie z ustaleniami grupy roboczej pracującej nad wypracowaniem treści, jakie powinny znaleźć się na planszach edukacyjnych, będziemy także intensywnie szukać interesującej formy ich prezentacji na placu Dunikowskiego – zauważył Piotr Grzymowicz.
Pomnik powstawał w latach 1949-53. Monument jest wpisany do rejestru zabytków od 1993 roku, natomiast jego otoczenie od 2010 roku. Xawery Dunikowski w latach 1940-1945 był więźniem obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.