Lokalni działacze z partii PiS i prawicy ustanowili rozbiórkę pomnika autorstwa Xawerego Dunikowskiego jako swój obowiązek moralny. Wojewoda uznał, że pomnik jest sprzeczny z niepodległością i suwerennością Polski i wydał decyzję o jego usunięciu.
Wicepremier Piotr Gliński publicznie wezwał prezydenta Olsztyna do natychmiastowego usunięcia pomnika z przestrzeni publicznej. Mimo to, władze miasta nie chciały niszczyć obiektu, który uznawany jest za dobro kultury.
Historicy sztuki podkreślają, że pomnik jest unikalnym dziełem, które wyróżnia się z socrealistycznej konwencji. Decyzja o usunięciu pomnika oznacza jego de facto zniszczenie, choć wojewoda twierdzi, że tak nie jest. Wojewoda nie wyasygnuje jednak środków na kosztowną translokację, przez co odpowiedzialność za usunięcie spada na gminę.
Pomnik stracił swoją ochronę konserwatorską, co umożliwiło jego rozbiórkę. Mimo że był on jedynym współczesnym obiektem wpisanym do rejestru zabytków w Olsztynie, w ubiegłym roku decyzją sekretarza stanu i generalnego konserwatora zabytków uchylona została decyzja o jego zapisach. To otworzyło drogę do jego zniszczenia, co lokalni działacze PiS i prawicy uczynili swoim obowiązkiem moralnym.
Głosy historyków sztuki, podkreślających wartość dzieła wybitnego artysty, były ignorowane, a decyzja o rozbiórce pomnika opierała się na ideologii. Inwazja na Ukrainę tylko wzmocniła przeciwników pomnika.
Wojewoda z partii PiS uznał, że IPN wie najlepiej, co jest dobre dla Olsztyna. Takie pojawiały się argumenty, że pomnik jest częścią historii miasta i należy go zachować, aby uwzględnić różnorodne narracje i perspektywy historyczne. Jednak te argumenty były ignorowane, a decyzja o rozbiórce została podjęta bez uwzględnienia wartości artystycznych i historycznych dzieła. W efekcie, zniknęło ważne świadectwo historii i kultury, co jest uważane przez wielu za stratę dla naszej kolektywnej pamięci.