Olsztyński pomnik od wielu lat wzbudza kontrowersje, które nasiliły się w ostatnim czasie w związku z konfliktem na Ukrainie. Sprawą zainteresował się minister kultury i zarekomendował, aby władze Olsztyna wystąpiły do Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora, aby uzyskać zgodę na demontaż oraz przeniesienie pomnika.
Rada miejska odrzuciła projekt uchwały w sprawie przeniesienia Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej
W ubiegłym tygodniu Rada miejska odrzuciła projekt uchwały, który miał zobowiązać prezydenta Olsztyna do podjęcia działań mających na celu przeniesienie pomnika z centrum miasta. Decyzja ta wzbudziła niezadowolenie wśród części mieszkańców, którzy od dłuższego czasu zwracają uwagę na konieczność zmiany miejsca pomnika. Do sprawy odniósł się również wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego, profesor Gliński.
Minister kultury w sprawie pomnika
Profesor Gliński na stronie resortu zwrócił się do prezydenta Olsztyna: “Wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę, wobec zbrodni wojennych dokonywanych przez bezpośrednich spadkobierców Armii Czerwonej na terytorium naszego sąsiada […] zwracam się do Pana Prezydenta o natychmiastowe skierowanie wniosku do Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o demontaż i translokację pomnika usytuowanego obecne na Placu Xawerego Dunikowskiego.”
W dalszej części wypowiedzi minister podkreślił, że “Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zgodnie z komunikatem z dnia 11 marca br., podtrzymuje deklarację pokrycia kosztów demontażu i transportu oraz opracowania niezbędnej do usunięcia pomnika z przestrzeni publicznej Olsztyna dokumentacji konserwatorskiej.”
Procedura skreślenia zabytku z rejestru zaproponowana przez prezydenta Olsztyna jest czasochłonna, bowiem wymaga skreślenia zabytku z rejestru, a tym samym oznacza długą procedurę unieważnienia formalnej ochrony konserwatorskiej. Wymaga ona również spełnienia wymogów merytorycznych i formalno-prawnych, jak również przygotowania ekspertyz i opinii biegłych.
Z tego względu minister kultury prof. Gliński dodał: “Dlatego zdecydowanie zwracam się o natychmiastowe przystąpienie do procedury związanej z translokacją, która umożliwi usunięcie obiektu z terenu miasta Olsztyna.”
Propozycja przeniesienia pomnika
Prof. Gliński wskazał, że nowym proponowanym miejscem przeniesienia przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest Muzeum PRL-u w Rudzie Śląskiej. Jest ono stworzone przez Fundację Miniona Epoka. Dyrekcja muzeum wyraziła zgodę na przyjęcie pomnika.