Dzisiaj rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał opinię w sprawie dotyczącej frankowiczów. Dużo o konsekwencjach tego wyroku mówi reakcja Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Dzisiaj akcje Banku Millenium straciły 3,49 % a banku PKO BP trochę ponad 2 %. Szef Polskiego Funduszu Rozwoju Paweł Borys powiedział, że interpretacja TSUE grozi poważnym kryzysem makroekonomicznym.
O konsekwencjach dzisiejszych zdarzeń dla frankowiczów, rozmawiamy z adwokatem Marcinem Kotowskim z Olsztyna, specjalizującym się w sporach z bankami dotyczącymi kredytów we frankach.
Jakie są konsekwencje opinii rzecznika generalnego TSUE dla frankowiczów?
Mec. Kotowski: Sama opinia rzecznika generalnego nie jest jeszcze wyrokiem TSUE. Natomiast, jeżeli wyrok będzie zgodny z wydaną dzisiaj opinią, co jest regułą, to skutki tego będą bardzo doniosłe dla frankowiczów. Po pierwsze banki dzisiaj starają się odwodzić, klientów od zakładania spraw w sądach używając właśnie argumentu, że nawet jak z bankiem wygracie, to bank zażąda od was wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Jest to swoisty straszak stosowany przez banki. Często jest to także, argument jaki banki używają chcąc nakłonić klienta do zawarcia ugody. W takiej ugodzie jako element przetargowy ze strony banku jest właśnie podnoszona kwestia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału.
Co to jest to wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału?
Mec. Kotowski: Najprościej rzecz ujmując, jest to teoria stworzona przez prawników reprezentujących banki zgodnie z którą, gdy umowa kredytu zostanie uznana przez Sąd za nieważną, to konsument nie może przecież mieć darmowego kredytu, bo to nieuczciwe i powinien zapłacić bankowi rynkowe wynagrodzenie za to, że korzystał z pieniędzy banku. Zdaniem rzecznika generalnego TSUE, bankom nie przysługuje takie wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Dodatkowo rzecznik nie wykluczył, że to klienci banku mogą mieć uzasadnione roszczenia do banku związane z tym, że to bank korzystał z kapitału klientów. Oczywistym bowiem jest, że od chwili spłaty przez kredytobiorcę pierwszej raty kredytu, to bank już może korzystać z pieniędzy uzyskanych z tej pierwszej raty i obracać tymi pieniędzmi generując zysk.
Co Pan myśli o wypowiedzi szefa PFR Pawła Borysa, który obawia się spowodowania kryzysu makroekonomicznego.
Mec. Kotowski: Nie zgadzam się z tą opinią. Jest ona błędna. Wiem, że to stanowisko jest powieleniem stanowiska Komisji Nadzoru Finansowego. Po pierwsze uważam, że stosunkowo nieduży procent kredytobiorców, nawet po ewentualnym korzystnym wyroku TSUE zgodnym z dzisiejszą opinią rzecznika, zdecyduje się pozwać banki. Ludzie generalnie nie lubią sądów, dodatkowo założenie sprawy kosztuje, a spodziewane korzyści są odwleczone w czasie gdyż na wyrok sądu trzeba będzie poczekać. Po drugie, na wyrok sądu trzeba właśnie poczekać, więc nawet jeżeli jutro, dodatkowy 10 % kredytobiorców złoży pozwy, to na ich efekty będą czekali między 2 a 5 lat, w zależności do jakiego sadu skierują sprawę. W Olsztynie na rozstrzygnięcie sprawy czeka się krócej w Warszawie dłużej. Więc ewentualne niekorzystne efekty będą dla banków rozłożone w znacznym czasie.
Czy opinia rzecznika TSUE może wpłynąć na ilość spraw jakie będą wpływały do sądów przeciwko bankom?
Mec. Kotowski: Trudno mi powiedzieć, gdyż nie do końca wiadomo jakie motywy kierują osobami, które jeszcze nie założyły spraw przeciwko bankom. Dzisiaj orzecznictwo sądowe jest już na tyle stabilne, że doświadczony prawnik po analizie umowy kredytu, jest w stanie możliwie precyzyjnie określić przewidywany wynik procesu i spodziewane korzyści dla kredytobiorcy. Statystyki spraw wygranych i przegranych są dla banków miażdżące. Z całą pewnością banki tracą obecnie jeden z podstawowych argumentów do zniechęcania kredytobiorców do wniesienia sprawy do sądu, co logicznie powinno zwiększyć liczbę wnoszonych spraw.